'Ik ging op de steiger liggen, kijkend naar de sterren, die steeds verder omlaag leken te komen, alsof de nacht zijn netten liet zakken en ons 's ochtends weer terugwierp om verder te groeien, omdat we ondermaats waren. Nou goed, waarschijnlijk was ik toen dronken.'

De verteller uit Aki Ollikainens Een zwart sprookje heeft zijn gezin verlaten. Omdat hij verlangde naar het gezelschap van een andere vrouw, maar wellicht nog meer omdat hij zelf iemand anders wou zijn, zijn vroegrijpe en eigenwijze schoolvriend Joona, naar wie hij zijn hele leven heeft opgekeken. Het typeert deze man zonder veel ruggengraat die daarop naar het Tattarisuo-moeras net buiten Helsinki vertrekt en er steun zoekt in het verhaal van zijn voorvaderen.

Tijdens de jaren dertig behoorde een van hen daar tot een bende dranksmokkelaars die het beu waren nog langer hun gevaarlijke werk te doen voor rekening van de Bankier en liever hun eigen boontjes wilden doppen. Het zorgde voor spanningen tussen hen, en voor moord, maar het kon niet verklaren waar al die andere benen, handen en afgesneden duimen vandaan kwamen die regelmatig opdoken uit het moeras. Noch of er enige waarheid zat in de legende dat diep op de bodem van het moeras de beruchte moordenaar Matti Haapoya zijn schatkist had verborgen, waarover Joona en de verteller als kinderen dagenlang luidop konden fantaseren.

En dan is er nog de politieke achtergrond natuurlijk, want Finland werd in de jaren dertig verscheurd door de gewelddadige rivaliteit tussen de naar de Sovjet-Unie lonkende communisten en de naar Duitsland opkijkende nationaal-socialisten.

Dit gegeven, waarin de verteller steeds meer verloren dreigt te lopen, maakt van Ollikainens boek waarlijk een zwart sprookje, en in potentie ook een boeiend boek. Maar net hier stelt het wat teleur. De man gaat op zoek naar parallellen tussen het verre verleden en wat hem zelf overkomt. Een hartaanval lijkt bijvoorbeeld veel gemeen te hebben met een moordende messteek, maar daar blijft het dan ook bij. Al bij al is dit een makke roman die je als lezer toch wat koud laat.

Verberg tekst

De ik-figuur, een schrijver, verlaat zijn vrouw en kind. De dood van een jeugdvriend heeft hij niet verwerkt. Als schrijver zit hij in een impasse. Hij gaat op zoek naar de waarheid rond de macabere vondst van menselijke lichaamsdelen in het Tattarisuo-moeras in 1931. In aparte (cursief gedrukte) hoofdstukken beschrijft hij die tijd vanuit Heino, zijn grootvader, die bij de gruwelijkheden betrokken lijkt. Het is de vooroorlogse tijd van de rechts-radicale beweging en het verbod op alcohol. Aan het eind smelten heden en verleden samen en wordt de schrijver zijn opa, of omgekeerd. Van de Finse auteur Aki Ollikainen (1973) verscheen eerder zijn debuutroman ‘Witte honger’*, waarin ook een historisch gegeven centraal staat. Voor de lezer is het lastig zich een beeld te vormen van de vertelde gebeurtenissen en die te duiden. De taal is vaak poëtisch, en soms summier. De auteur lijkt teveel tegelijkertijd gewild te hebben waardoor de thematische samenhang zwak blijft. Voor literatuurliefhebbers. Verberg tekst