Familiegeheim van het schrijversduo Caja Cazemier en Martine Letterie begint met een begrafenis in een Drents dorp. Twee zussen begraven hun oude vader: Yvonne met haar dochter Annafloor, Lucie met haar echtgenoot en kinderen Eva en Cas. Zes familieleden. En dan is er nog een oude vrouw die zich afzijdig houdt. Geen vrienden, geen dorpsgenoten. Gesproken wordt er niet. Eva heeft zich al eens eerder verwonderd over de onderlinge relaties binnen haar familie, maar een bevredigend antwoord kreeg ze nooit. De sobere begrafenis waarbij niemand verdriet lijkt te hebben wakkert haar nieuwsgierigheid aan. Die wordt nog sterker als ze in gesprek komt met haar nichtje Annefloor, die ze voor het eerst ontmoet, en ze neemt zich voor vragen te gaan stellen. De oude vrouw die zich afzijdig hield en na de begrafenis direct vertrekt, blijkt ook bij de familie te horen. Het was haar lievelingsbroer Wim, negentig jaar, wiens begrafenis ze heeft bijgewoond. Tante Zus wordt ze genoemd, eigenlijk Hanneke.
Dan ontwikkelt zich het verhaal langs twee lijnen. Met de vasthoudendheid van een dertienjarige tracht Eva, geholpen door haar nichtje, erachter te komen wat haar moeder zo angstvallig verborgen houdt. Voor de oude Hanneke roept de begrafenis van haar broer allerlei herinneringen op aan een donker verleden. Zo komt de lezer stapje voor stapje aan de weet wat de oorzaak is van het grote zwijgen waarin de familie gehuld is. Het blijkt dat opa Wim voor en tijdens de oorlog een actieve rol heeft gespeeld in de NSB (Nationaalsocialistische Beweging), die tijdens de Tweede Wereldoorlog heulde met de Duitse bezetter. Het laat zich raden dat zij die bij de NSB betrokken waren na de bevrijding een uiterst moeilijke tijd te wachten stond. De gevolgen van hun houding bleven voelbaar tot in het leven van latere generaties. Families deden er dan ook bij voorkeur het zwijgen toe. Eva en Annefloor weten uiteindelijk hun familie zover te krijgen dat ze bijeenkomen als de steen op het graf van opa Wim wordt geplaatst. Tijdens een nagesprek dat niet helemaal pijnloos verloopt, worden de onderlinge verhoudingen tot min of meer normale proporties teruggebracht. ‘Al zijn het geen verhalen om trots op te zijn, het is wel haar familiegeschiedenis’, bedenkt Eva.
De auteurs bouwden hun verhaal op langs de Eva- en Hannekelijn. Dat resulteerde in om en om geschreven hoofdstukken waarin afwisselend de eigentijdse zoektocht en de bittere oorlogsherinneringen ter sprake komen. Doordat er vrij veel moet worden verklaard, komt de vaart in het verhaal nogal in de knel. Bovendien kostte het mij wat moeite de familierelaties duidelijk voor ogen te krijgen, zeker in het begin. Eigenlijk had de stamboom die nu aan het eind staat aan het verhaal vooraf moeten gaan. Het boek is een gedurfde poging een heikel onderwerp uit de Nederlandse geschiedenis aan de orde te stellen, tevens een pleidooi om open te zijn over familiegeheimen. Een gedurfde poging, helaas niet helemaal geslaagd. [Herman Kakebeeke] Verberg tekst

Eva (13) bezoekt de sobere begrafenis van opa Wim, die ze nooit heeft gekend. Er zijn geen bloemen en niemand zegt een woord. Waarom heeft Eva haar tante en nicht nooit eerder ontmoet? En wie is die oudere vrouw die op afstand blijft? Eva duikt in haar familiegeschiedenis. Hanneke (in de 80) gaat naar de begrafenis van haar broer. De geschiedenis van de familie is er niet een om trots op te zijn. Lang heeft zij gezwegen over haar verleden. Op de begrafenis ziet Hanneke een meisje van 13; zo oud was zij toen ze moesten vluchten. Fraai opgebouwde oorlogsroman (gebaseerd op een waar verhaal) waarin je beurtelings Eva’s zoektocht en Hannekes herleving van het verleden volgt, terwijl Eva’s moeder en tante gekwetst zwijgen. Dit boek maakt voor jonge mensen inzichtelijk hoe complex de oorlogstijd moet zijn geweest. Ook wordt duidelijk hoe lang en diep oorlogsleed door werkt in generaties daarna. Heldere tekst met veel dialoog, compleet met voetnoten. Geslaagde samenwerking tussen de auteurs die hun expertises combineren. Boeiende roman over een delicaat onderwerp. Vanaf ca. 10 jaar. Verberg tekst

Dit is geen klassiek oorlogsverhaal. Eva is dertien. Haar opa Wim is gestorven. Eva heeft er nooit bij stilgestaan dat haar moeder haar eigen ouders vrijwel nooit zag. Nu, op de begrafenis, ontdekt Eva dat ze nog een nichtje heeft, Annefloor. Het is een vreemde begrafenis; niemand zegt een woord en er zijn geen bloemen. Wel ziet Eva op het kerkhof een oude dame. Ze blijft op de achtergrond en verdwijnt voor iemand haar gezien heeft. Eva vraagt uitleg aan haar moeder maar ze weigert te praten over haar familie en hun verleden. Samen met Annefloor gaat Eva uitzoeken welke geheimen hun familie heeft. Zo krijg je twee verhaallijnen met twee verschilldende auteurs. Enerzijds de zoektocht van de kleindochters Eva en Annefloor naar de familiegeheimen. Daarnaast is er het herbeleven van het verleden van Hanneke, de zus van hun grootvader. Hanneke gaat naar de begrafenis van haar broer met wie ze al lang geen contact meer had. In de oorlog kozen Hannekes ouders de kant van de Duitsers. Eva heeft de leeftijd die Hanneke had toen ze op de vlucht moesten.
Door het verspringen van tijd en plaats blijft het boeiend. Je wil als lezer weten wat er met deze familie gebeurd is tijdens en na de tweede wereldoorlog. Je krijgt een idee hoe er toen gedacht en gehandeld werd. Je begrijpt ook het standpunt van de beide kampen. De personages worden heel realistisch voorgesteld. Je kruipt als het ware in hun lichaam en doorstaat dezelfde angst die Hanneke als kind heeft meegemaakt. Hanneke herbeleeft het verleden en zo begrijp je als lezer ook de situatie van Eva's grootvader. Hij was lid van de NSB, de Nationaal Socialistische Beweging. Deze partij beloofde een nieuwe aanpak. Maar na de oorlog was het niet gemakkelijk om terug te keren naar Nederland.  Achteraan in het boek vind je een stamboom van de familie zodat je als lezer gemakkelijk kan volgen. Het is heel begrijpelijk dat Eva en Annefloor hun familiegeschiedenis willen achterhalen. Het verhaal heeft een positief einde dankzij het doorzettingsvermogen van de twee vriendinnen. Een boeiend en spannend verhaal, gebaseerd op waargebeurde feiten.
Verberg tekst