De ondergrondse spoorweg : roman

Colson Whitehead (auteur), Harm Damsma (vertaler), Niek Miedema (vertaler)
De 18-jarige slavin Cora, die haar hele leven al op een katoenplantage werkt, probeert met de oudere Caesar te ontsnappen en begint aan een tocht die maanden zal duren en vele verschrikkingen kent.
Extra onderwerp
HIS, Genk Leest, Slavernij ; Verenigde Staten, Verenigde Staten ; 19de eeuw, Leestips 16+ (niveau 2), DWDD, Top 10 boeken, 4 sterren (Humo), 4 sterren (Standaard der Letteren), 4 sterren (Knack), 3,5 sterren (De Morgen), Zuidelijke staten van de Verenigde Staten, slavernij, vrouwen, 19de eeuw, Verenigde Staten, zuidelijke staten van de Verenigde Staten ; Vrouwen, Verenigde Staten ; Slavernij, historisch verhaal, E-Boek, Kirkus Reviews, best fiction 2016, New York Times Book Review, 100 notable books of 2016, New York Times Book Review, 10 notable books of 2016, The Guardian, authors pick their books of 2016, Trouw, de beste boeken van 2016, NRC, beste boeken van 2016, De Morgen, Boeken, Tips voor jongeren : www.boekenzoeker.org, De Standaard der Letteren, www.cuttingedge.be *****, NRC, boeken, Klara, Pompidou, De Wereld Draait Door, boeken, De leesbrigade, Koen, Flair, Humo, Humo, toppers ***, De Groene Amsterdammer, Dichters & Denkers, Tips voor jongeren : De leesfabriek, Humo's toppers 2017, De Standaard der Letteren, stemlijst beste boeken 2017, Historische romans, Slavernij ; Verenigde Staten (volwassenen fictie), Verenigde Staten ; 19de eeuw (volwassenen fictie), Vrouwen ; Verenigde Staten (volwassenen fictie), Historische roman, Verenigde Staten ; 19de eeuw (volw. verhalend), Slavernij ; Verenigde Staten (volw. verhalend), Vrouwen ; Verenigde Staten (volw. verhalend), Pulitzerprijs, Op tijdreis (volw. verhalend), Zuidelijke staten van de Verenigde Staten ; 19de eeuw (volwass. fictie), Slavernij ; zuidelijke staten van de Verenigde Staten (volwass. fictie), Vrouwen ; Verenigde Staten (volwass. fictie), Historische literatuur (volw.), Slavernij ; zuidelijke staten van de Verenigde Staten (volw.), Black History Month 2022, Verenigde Staten (volwassenen verhalend), Verenigde Staten ; 19de eeuw (volwassenen verhalend), Zuidelijke Staten van de Verenigde Staten (volwassenen verhalend), Zuidelijke Staten van de Verenigde Staten ; 19de eeuw (volwassenen verhalend), Slavernij ; Verenigde Staten (volwassenen verhalend), Slavernij ; Zuidelijke Staten van de Verenigde Staten (volwassenen verhalend), Vrouwen (volwassenen verhalend), Negentiende eeuw, Leestip Boekenbabbel 2017, Verenigde Staten ; literatuur ; 21ste eeuw, Historisch, Amerikaanse literatuur, top tien, Romans; Historische literatuur; Zuidelijke staten van de Verenigde Staten; 19de eeuw; Slavernij; zuidelijke staten van de Verenigde Staten; Vrouwen; Verenigde Staten, Historische literatuur; Zuidelijke staten van de Verenigde Staten; 19de eeuw; Slavernij; Vrouwen
Titel
De ondergrondse spoorweg : roman
Auteur
Colson Whitehead
Vertaler
Harm Damsma Niek Miedema
Taal
Nederlands
Oorspr. taal
Engels
Oorspr. titel
The underground railroad
Uitgever
Amsterdam: Uitgeverij Atlas Contact, 2017
347 p.
ISBN
9789025449124 (paperback)

Andere formaten:

Andere talen:

Besprekingen

Een trein met iets te veel haltes

Roman. Colson Whitehead liep sterk in de kijker met zijn meest recente roman, die speelt in het Amerikaanse zuiden ten tijde van de slavernij. Hij kreeg er niet alleen de National Book Award voor, maar ook Oprah én Obama waren vol lof. Terecht?

"Als je dit land echt wil leren kennen, zeg ik altijd, moet je het spoor nemen. Kijk naar buiten terwijl jullie erdoorheen denderen, en je zult het ware gezicht van Amerika zien." Aan het woord is een stationschef van de ondergrondse spoorweg uit de nieuwste roman van Colson Whitehead. Hé, vraag je je dan af, hoe kun je iets zien wanneer je trein onder de grond rijdt?

Colson Whiteheads De ondergrondse spoorweg speelt in de zuidelijke staat Geor-gia, aan het begin van de 19de eeuw. Cora is een jonge slavin die op een plantage woont waar eigenaar Terrance met harde hand regeert. Fysieke en psychische terreur zijn aan de orde van de dag. Wanneer Cora eens tussenbeide komt wanneer een bediende slaag krijgt omdat hij een wijnvlek heeft gemaakt op het hemd van zijn eigenaar, krijgt ze op haar beurt ook van de rotting. De maat is vol, besluit ze, en ze gaat in op het voorstel van lotgenoot Caesar om samen de biezen te pakken.

Cae…Lees verder

Nu al klassiek

In De ondergrondse spoorweg ruilt Colson Whitehead zijn uitbundige, meanderende verteltrant in voor een gedempter stemgeluid.

Niet dat het proza in zijn jongste roman muisgrijs kleurt, verre van. Slaven verdubbelen hun inspanningen 'als in een woeste golf'; een gezicht is als 'een knoest die (…) opbolde uit een korte, zweterige boomstam'. Verder lees je zinnen als deze: 'De slaven gingen opzij (voor de blanken, red.), berekenend welke afstand de juiste mate van angst en respect uitdrukte.' Hieruit spreekt distantie en die is er ook in een roman die zoveel gruwelen bevat dat tranen overbodig zijn. Het hoofdpersonage, Cora, de slavin die een plantage in Georgia ontvlucht, is bovendien te uitgeput voor emotioneel vertoon. Het is met kleine, stille zinnen dat Whitehead de lezer overrompelt. Zo schrijft hij over de getraumatiseerde, vrijgekomen slaven: 'De plantage leefde in hen.'

Vanaf het moment dat Cora voor het eerst op het perron staat, weet je dat dit niet de reis wordt die je verwacht. Het treinidee werkt en laat Whitehead toe om zijn personage door …Lees verder

Deze briljant geschreven roman speelt zich af rond 1855 in het zuiden van de VS tijdens de hoogtijdagen van het slaventijdperk. De achttienjarige Cora leeft al haar hele leven op de katoenplantage van de sadistische Randall. Als zij samen met de wat oudere Caesar besluit te proberen te ontsnappen, begint zij een tocht die maanden in beslag neemt en haar naar zeer verschillende werelden voert, van het ogenschijnlijk vriendelijke South Carolina tot de verschrikkingen van North Carolina waar alle zwarten worden opgehangen. De slavenvanger, Ridgeway, zit haar voortdurend op de hielen. Hoewel het fictie is, krijgt de lezer een realistisch, helder beeld van de verschrikkingen en wreedheden van Amerika voor de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865). Het wordt pijnlijk duidelijk tot wat voor vreselijke dingen de mens in staat is. Fascinerend verhaal. Bekroond met de National Book Award for Fiction 2016. Wint de Pulitzer Prize in Fiction 2017.

Het Beloofde Land ben je zelf

Hoe groots is Amerika nu echt? Tot 3 november bespreken we iedere week een Great American Novel. Tot slot: De ondergrondse spoorweg.

Van alle idealen waarop de Amerikaanse republiek gefundeerd is, is gelijkheid misschien het meest problematisch geweest. Spanningen rond ongelijkheid laaien in de VS steeds weer op, ook afgelopen zomer weer, en zullen de presidentsverkiezingen van komende dinsdag deels bepalen.

Vorig jaar in 'Buitenhof' merkte romanschrijver Colson Whitehead op dat hij bij raciale gelijkheid eerder veranderingen zag dan vooruitgang. Structureel racisme is een probleem dat, ondanks activisme en beloften, steeds in andere gedaanten terugkeert, omdat er altijd mensen zijn die voordeel hebben bij een oneerlijke verdeling van rechten en kansen. Op de vraag waarom zijn succesvolste romans zich in het verleden afspelen, antwoordde hij: "Als je het hebt over ras in 1850 tijdens de slavernij, of ten tijde van de burgerrechtenbeweging, dan heb je het ook over ras in onze tijd."

Dat wil hij voelbaar maken met De ondergrondse spoorweg (2016). Deze roman speelt zich af tijdens de slavernij, maar h…Lees verder

Over Colson Whitehead

CC BY 3.0 - Foto van/door David Shankbone

Colson Whitehead (New York, 6 november 1969) is een Amerikaanse schrijver.

Biografie, werk

Colson Whitehead is het derde kind van vier uit een New Yorkse familie. In 1991 studeerde hij af aan Harvard. Tussen 1994 en 1996 was hij recensent voor The Village Voice.

In 1999 begon Whitehead met het schrijven van boeken. Hij behandelt in zijn werk vooral Afro-Amerikaanse thema's die te maken hebben met gelijkberechtiging. Voor zijn roman The Underground Railroad (2016) kreeg hij de National Book Award (2016) en de Pulitzerprijs voor fictie (2017). Het boek verhaalt over twee slaven die, in een zoektocht naar vrijheid, via het netwerk van de Underground Railroad vanuit de Zuidelijke staten hun weg naar de Noordelijke staten proberen te vinden. Het was het lievelingsboek van president Obama. In 2020 ontving Whitehead andermaal de Pulitzerprijs voor fictie, deze keer voor …Lees verder op Wikipedia