De bekendste onbekende schrijver ter wereld schreef een jaar lang columns voor The Guardian. Elena Ferrante kreeg elke week een thema toegespeeld door de redactie, waarbij ze vrijelijk mocht associëren. De stukjes zijn nu gebundeld en vertaald onder de titel Toevallige bedenksels, die precies de lading dekt. We lezen dat Ferrante, jawel, vooral houdt van kunst waarvan de maker niet bekend is: alleen dan is het mogelijk je 'uitsluitend te wijden aan het resultaat van een creatieve daad'. Ze schrijft veel over angst, moederschap, ouder worden - vertrouwde thema's uit haar romans, die ze op de haar kenmerkende manier benadert: intiem en beschouwend tegelijk.

Nog explicieter dan in Ferrantes fictie zijn haar verheven ideeën over de vrouwelijke kracht: na een eeuw feminisme wordt die nog altijd 'verstikt'. Door mannen, maar ook door vrouwen die zich voegen naar de mannelijke norm. Zelf zou ze nooit kwaad spreken over welke vrouw dan ook, want ze weet 'dat het hun allemaal enorme, zenuwslopende moeite kost om het eind van de dag te halen'. Voor de liefhebbers.

Uit het Italiaans vertaald door Marieke van Laake.

Wereldbibliotheek; € 24,99.

Verberg tekst

 

In de herfst van 2017 vraagt The Guardian de Italiaanse bestsellerauteur Elena Ferrante om wekelijks een column te schrijven. Enige voorwaarde: de redactie kiest het onderwerp, wat bij Ferrante al meteen tot enige zenuwachtigheid leidt. Als teruggetrokken romancier die liefst de controle over haar fictief universum behoudt, moet ze bang afwachten welk thema haar pen zal moeten beroeren. Toch kwijt ze zich schitterend van haar taak. In deze bundeling met de perfect gekozen titel Toevallige bedenksels laat ze haar gedachten de vrije loop, wat vaak tot associatieve pareltjes leidt. Haar haat voor het uitroepteken, haar dochters die haar betuttelen, haar rookverslaving en slapeloosheid: het biedt telkens een mooie kapstok voor een mijmerstukje.

Ondertussen is er al jaren discussie over de ware identiteit van Ferrante. Een stilistische analyse wees enkele jaren geleden op de verwantschap met de taal van de achtenzeventigjarige schrijver Domenico Starnone, maar de bewuste studie achtte het ook mogelijk dat Starnone de boeken samen met zijn vrouw, vertaalster Anita Raja had geschreven. Dat maakt de columns extra boeiend. Wanneer Ferrante over barensweeën schrijft, of de mannelijke blik op seks analyseert, verdubbelt de leeservaring vanwege die maskerade. En maakt het überhaupt uit wie Ferrante in werkelijkheid is?

Gezien de tijdsdruk en de opgedrongen thematiek knalt niet elke column trefzeker van het blad maar dat maken de heldere illustraties van Andrea Ucini ruimschoots goed. Hun eenvoud is bedrieglijk en vergt vaak een tweede blik: een arm rond een schouder blijkt een slang te zijn, een leeslint een weerhaakje.

****

 

Wereldbibliotheek (oorspronkelijke titel: L’invenzione occasionale), 124 blz., € 24,99.

Verberg tekst

Het boek is een bundeling van de columns die Ferrante in 'The Guardian' gedurende één jaar schreef, van januari 2018 t/m januari 2019. Een redacteur van de krant suggereerde een onderwerp en zij moest daar een tekst over schrijven. Alles en nog wat komt aan bod: gevoelens, kunst, taal, maatschappij, seks, verouderen, stereotypes, feminisme, nationalisme, religie, jaloersheid, vriendschap, slapeloosheid. In 'Eerste keer' schrijft Ferrante over haar eerste keren: de eerste liefde, de eerste vliegtuigreis, de eerste dronkenschap. 'Fictie, waarheid' beschrijft hoe moeilijk het is een lijn te trekken tussen fictie en non-fictie. in 'Onuitstaanbare vrouwen' ontpopt Ferrante zich als een feministe. In 'Verslaving' zegt ze dat ze geen alcohol of drugs nodig heeft om te kunnen schrijven, maar bekent wel dat ze verslaafd is aan tabak en koffie. De mini-essays beslaan slechts twee bladzijden. Ondanks de disparate onderwerpen voel je een eenheid van visie. Ferrante is een meester in het beschrijven van menselijke gevoelens en ervaringen. Met mooie kleurenillustraties van Andrea Ucini. Verberg tekst