Long Walk to Freedom. The Autobiography of Nelson Mandela verscheen voor het eerst in 1994. De Nederlandse vertaling, De lange weg naar de vrijheid, van de hand van Rita Gircour en Zsuzso Pennings, verscheen een jaar later. Mandela begon in 1974, tijdens zijn gevangenschap op Robbeneiland, clandestien aan het schrijven ervan. Het manuscript werd door de autoriteiten ontdekt en in beslag genomen, maar medegevangenen van Mandela hadden het reeds gekopieerd en zo kunnen bewaren. In 1990 pakte Mandela na zijn vrijlating de draad weer op. In elf delen blikt Mandela terug op zijn leven, van zijn kindertijd op het platteland tot en met zijn aanstelling als eerste democratisch verkozen president van Zuid-Afrika. Dat zijn Xhosa-naam Rolihlhla ‘hij die de takken van de boom trekt’, of meer eenvoudig gezegd ‘onrustzaaier’ betekent, wordt door vrienden en mensen die hem altijd nabij zijn gebleven als een voorteken beschouwd voor zijn latere carrière. Mandela schetst de weg die hij heeft gevolgd in de wereld van ideeën, politieke overtuigingen en de discussies die hij altijd en overal weer voerde.
Wat de lezer, ook bij een eerste kennismaking met Mandela’s leven, blijvend treft, is het optimisme waarmee de charismatische leider van de Regenboognatie tegen de omstandigheden is blijven aankijken, hoe penibel die soms ook waren. Hij noteert: ‘Ik ben een echte optimist. Of dat aangeboren is of dat ik zo ben opgevoed, weet ik niet. Optimist zijn betekent dat je je gezicht altijd naar de zon toekeert en dat je altijd vooruitloopt.’ En wat hem daarbij altijd voor ogen heeft gestaan, is de ‘weg naar de vrijheid’. Mandela weet dat met het afschaffen van de apartheid en met de machtsovername door het ANC het uiteindelijke doel nog niet bereikt is: ‘De waarheid is dat we nog niet vrij zijn; wat we nu bereikt hebben is de vrijheid om vrij te zijn, het recht om niet onderdrukt te worden. […] Want vrij zijn is niet alleen het afwerpen van ketenen, het is leven op een wijze die de vrijheid van anderen respecteert en vergroot. De ware toetsing van onze toewijding aan de vrijheid begint pas.’ Wat zijn opvolgers-presidenten Mbeki en Zuma daarvan hebben gemaakt, zal hem, ook nu hij niet meer in het openbaar optreedt, op zijn minst zorgen baren. [Jooris Van Hulle] Verberg tekst

Autobiografie van 's werelds bekendste vrijheidsstrijder, politiek gevangene en latere president van Zuid-Afrika. Het grootste deel van het boek schreef Mandela, op aandringen van zijn medegevangenen, in zijn cel op Robbeneiland. Openhartig vertelt hij over zijn jeugd in Transkei, zijn advocatenpraktijk in Johannesburg en de eerste kennismaking met de vrijheidsstrijd van het ANC. Daarna beschrijft hij de acties en demonstraties tegen het apartheidsbewind, de tegen hem gevoerde processen en zijn gevangenschap die 27 jaar zou duren. Ten slotte bespreekt Mandela de vanuit zijn cel gevoerde onderhandelingen met de regering over afschaffing van de apartheid en de uiteindelijke vrijlating. Over privé-leven en emoties laat hij betrekkelijk weinig los. Enkele pagina's met zwart-witfoto's illustreren het soms adembenemende en soms woedend makende verslag van een man die zelf zelden zijn beheersing verloor. Mandela schreef zijn levensverhaal in een prettige stijl, kritisch en met distantie, maar zonder valse bescheidenheid. Goedkope paperbackeditie. Verberg tekst