Dertig jaar na de allereerste uitgave van De GVR in het Nederlands pakt uitgeverij De Fontein uit met een jubileumeditie van het gerenommeerde kinderboek. Destijds was het verhaal in geen tijd immens populair over de hele wereld. Doorstaat het boek de tand des tijds? Absoluut.
Sofie, een weesmeisje van acht jaar oud, kan niet slapen. Als het spookuur nadert, wordt ze uit haar bed geplukt door ‘iets heel langs en heel zwarts en heel duns’. Langzaamaan ontstaat er een sprookjesachtige vriendschap tussen het kleine meisje en de reuzenpersoon met het eigenaardige taaltje. Samen gaan ze de strijd aan tegen die andere, minder vriendelijke, mensetende reuzen met angstaanjagende namen als ‘de bloedbottelaar’ en de ‘meisjesstamper’. Op een onvoorspelbare manier bedenkt pientere Sofie met de grote dromenvanger een ingenieus plan om hen een lesje te leren. Dat het goede het kwade overwint, verwondert niet, maar de manier waarop maakt Roald Dahl tot een der grootsten.
De magische reuzenwereld ontvouwt zich voor je ogen door Dahls krachtige beschrijvingen vol beeldend taalgebruik, gebruikmakend van herhaling en overdrijving. Wars van elke moraal en voorspelbaarheid, bespeelt hij de kinderlijke humor van de jonge lezer met zijn flitspoppers opgewekt door frotpskottel, een drankje dat de belletjes in je buik naar beneden duwt. Af en toe stopt hij een filosofische ondertoon in zijn verhaal en zet de lezer op die manier aan het denken. ‘Alleen omdat we toevallig iets niet zelf gezien heeft met onze eigen koekeloertjes, denkt we dat het niet bestaat. Hoe zit het dan, om maar eens wat te noemen met de grote kwistige winkelpoot?’ Taalfilosofie in een notendop! Of nog, als Sofie resoluut beweert dat alles wat leeft eten nodig heeft. ‘“De noordenwind leeft ook,” zei de GVR. “Hij beweegt. Hij raakt jouw wangen en handen aan. Maar niemand geeft hem te eten”. Sofie zweeg.’
Dit fantasierijke boek verdient een plek in elke bibliotheek, voor zover het daar nog niet staat. De taalbeschouwelijke mogelijkheden zijn immers immens. Het ‘husseltaaltje’ klinkt jonge lezers al enkele decennia ‘toffisch’ in de oren. Huberte Vriesendorp is er ongetwijfeld in geslaagd om in het Nederlands Dahls taal ‘fantastelijk’ te laten klinken. Deze jubileumeditie met gouden letters op de cover bevat uiteraard de oorspronkelijke illustraties van Quentin Blake. Zijn hoekige, schetsende stijl hoeft niet meer te worden voorgesteld. Zoals Dahl schittert met taal en verhaal, schittert Blake met de bijhorende illustraties. De reusachtige schrijver van meesterlijke verhalen leeft zonder twijfel nog steeds voort in dit tijdloos, ‘smeerlijk’ boek. [Vanessa Dockx] Verberg tekst

Midden in de nacht wordt Sofie door een reus meegenomen naar Reuzenland. Gelukkig wordt ze niet opgegeten, want de reus is heel vriendelijk. Hij heet GVR (Grote Vriendelijke Reus). Samen bedenken ze een plan om de mensenetende reuzen te vangen. De GVR heeft een gebrekkig, maar spitsvondig taalgebruik, vol woordspelingen, ook in de geweldige vertaling. De reus is ook heel gevoelig en menselijk en daardoor herkenbaar voor kinderen. Een schitterend, origineel verhaal vol humor, afgewisseld met vele prima erbij passende tekeningen van Quentin Blake. In deze mooi verzorgde, gebonden heruitgave op ruim formaat zijn de tekeningen in kleur, wat het boek een luxueuze uitstraling geeft. Een (voor)leesboek waar veel plezier aan is te beleven (de reuzentaal kan voor wat minder ervaren lezers wat leesproblemen geven). Aantrekkelijk omslag met zachtgekleurde tekening van Quentin Blake. Voorlezen vanaf ca. 8 jaar, zelf lezen vanaf ca. 10 jaar.

“Sofie kon niet slapen. Een heldere manestraal viel door een kier in de gordijnen. Hij scheen precies op haar kussen. De andere kinderen in de slaapzaal sliepen al uren. Sofie deed haar ogen dicht en lag doodstil. Ze probeerde uit alle macht in slaap te vallen. Het ging niet. Nog niet het kleinste geluid was te horen. Sofie had nog nooit zo’n stilte meegemaakt. Misschien, dacht ze bij zichzelf, was dit nu wat ze het spookuur noemen (...) Ze pakte haar bril, die op de stoel naast haar bed lag. Hij had stalen randen en heel dikke glazen. Zonder bril kon ze bijna niets zien. Ze zette hem op, glipte uit bed en sloop op haar tenen naar het raam (...) Sofie liet haar ogen steeds verder de straat afdwalen. Plotseling verstijfde ze. Aan het eind van de straat kwam iets aangestapt. Het was iets zwarts ... Iets langs en zwarts ... Iets heel langs en heel zwarts en heel duns.”

Op deze manier wordt de toon meteen gezet op de eerste bladzijden van ‘De GVR’. Sofie, een dapper weesmeisje ziet ’s nachts per ongeluk de Grote Vriendelijke Reus. Gelukkig was het geen andere reus, anders was ze meteen opgepeuzeld. Alle reuzen behalve de GVR zijn namelijk kaniballig en moorddadelijk! Wat alle reuzen wel met elkaar gemeen hebben, is hun gebrekkig taalgebruik. De reuzen trekken ’s nachts over de hele weide wereld om mensbaksels te peuzelen. Wanneer Sofie hoort dat de reuzen weer eens van plan zijn om mensen te gaan opeten, bedenkt ze samen met de GVR een plan om de reuzen voor eens en voor altijd te stoppen. Om het plan te laten slagen, hebben ze enkele van de dromen nodig die de GVR heeft verzameld in de loop der jaren. Zijn grot puilt uit van de potten met dromen. ’s Nachts blaast hij met iets wat lijkt op een lange trompet mooie dromen in kinderkamers naar binnen. Als hij enkele dromen op de juiste manier met elkaar weet te mengen, kan hij een droom creëren om de koningin van Engeland ervan te overtuigen hen te helpen. Want de GVR en Sofie kunnen de andere verschrikkelijke reuzen niet alleen laten stoppen met het oppeuzelen van mensen (en bij voorkeur malse kinderen).

‘De GVR’ is een boek dat al heel wat jaren meegaat (het boek verscheen in 1983) en dat tot op de dag van vandaag nog graag gelezen wordt door de jeugd. Dankzij de verfilming van het boek, door Steven Spielberg, staat het weer vooraan in elke boekhandel. Toch moet het verhaal, ondanks zijn leeftijd, niet inboeten op zijn charme. Het blijft een betoverend boek dat kinderen doet dromen dat ze een verschil kunnen maken. Bovendien zet het boek kinderen ook aan om na te denken over een aantal zaken die vanzelfsprekend lijken. De reus vraagt zich bijvoorbeeld af waarom mensen dieren eten of waarom mensen elkaar doden. Want, ook al zijn reuzen verschrikkelijk, ze zouden nooit een andere reus doden. De kaft van het boek werd gemoderniseerd en zal ongetwijfeld de hedendaagse jeugd meer aanspreken. Het lijkt wel een foto van Sofie en de GVR. In het boek zelf staan er regelmatig tekening van de hand van Quentin Blake. Zijn tekenstijl is eenieder die reeds boeken van Roald Dahl gelezen heeft bekend. De GVR is wat mij betreft een must-have in de boekenkast! Een verhaal dat je echt gelezen zou moeten hebben. Waar wacht je nog op?

Verberg tekst

'De GVR' is opnieuw uitgegeven! Joepie! Nu, meer dan dertig jaar nadat het werd geschreven, is dit nog steeds een prachtig boek! Het alomgekende verhaal van Sofie en de grote vriendelijke reus is ook voor de jeugd van 2013 een aanrader van jewelste. De woordspelingen zijn nog steeds even grappig, het plan van Sofie en de GVR om de andere reuzen te vangen met hulp van de koningin van Engeland is nog altijd even sluw. En ook de tekeningen van Quentin Blake zijn nog helemaal hip. Dankjewel uitgeverij De Fontein … zowel voor het opnieuw uitbrengen van dit fantastische boek als voor het prachtige initiatief om de opbrengst ervan aan het Roald Dahl-fonds te schenken.